Κυριακή 15 Ιουλίου 2012

ΚΡΗΤΕΣ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΣΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ

1 Ιουνίου 2011


Ο  Κρητικός  λαός σε όλους τους  εθνικούς αγώνες  βροντοφώναξε πάντα  παρών. Και το πιο σημαντικό ήταν ότι το παρόν αυτό, ήταν πάντα εθελοντικό. Ένα από τα πιο δραματικά προβλήματα που ενέσκηψαν στη πορεία του έθνους, ήταν σίγουρα και το ονομαζόμενο Μακεδονικό.

Η  έναρξη του Μακεδονικού αγώνα τοποθετείται ουσιαστικά το 1870 με την δημιουργία της βουλγαρικής εξαρχίας, και την αυτονόμηση από το οικουμενικό πατριαρχείο ,μετά από παρέμβαση της Τουρκίας. Το γεγονός αυτό είχε τεράστια σημασία για την χώρα μας, γιατί. η εκκλησιαστική ενσωμάτωση του μακεδονικού λαού στην βουλγαρική εξαρχία με κάθε τρόπο , Ήταν προοίμιο και της εδαφικής προσάρτησης της Μακεδονίας ..Και αυτό γιατί οι πληθυσμοί της περιοχής ,προσηλωμένοι στην παράδοση, ταυτίζονταν πολύ περισσότερο με την εκκλησία παρά με το εθνικό Κράτος .Έτσι η γλώσσα και η ιδιότητα του Εξαρχικού ή του  Πατριαρχικού, αποκτούν  ιδιαίτερη σημασία και θεωρούνται αδιαμφισβήτητο στοιχείο εθνικότητας.

Μέχρι  το 1897 η Βουλγαρική πολιτική χαρακτηρίζεται από έντονα στοιχεία προπαγάνδας, και στην πορεία η πολιτική αυτή συνεχίστηκε με τρομοκρατική δραστηριότητα ένοπλων κομιτατζήδων, που είχαν σαν σκοπό τον αφανισμό του Ελληνικού στοιχείου, διαπράττοντας αρπαγές δολοφονίες και σφαγές.

Η  Ελλάδα άργησε να απαντήσει στις βουλγαρικές προκλήσεις ταπεινωμένοι από τον ατυχή Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Την πρωτοβουλία για την Ελληνική απάντηση είχαν  Έλληνες  πατριώτες που είχαν συστήσει την εθνική εταιρεία, και το 1896 γίνεται η πρώτη αποστολή ένοπλων τμημάτων, Στην πορεία δραστηριοποιούνται ο Μητροπολίτης Γερμανός  Καραβαγγέλης  στην Καστοριά το 1901, ενώ παράλληλα ξεκινάει η οργάνωση αντάρτικων τμημάτων, στο βιλαέτι Μοναστηρίου ,υπό την ηγεσία του Ίωνα  Δραγούμη ,και στο βιλαέτι Θεσσαλονίκης υπό την ηγεσία του γενικού προξένου Λάμπρου   Κορομηλά.

Έτσι ξεκίνησε ένας ιδιόμορφος πόλεμος μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων σε έδαφος που κατείχε η Τουρκία. Οι  Κρήτες μπροστά στην εθνική επιταγή ανταποκρίθηκαν με άκρατο ενθουσιασμό για την σωτηρία της Μακεδονίας.

Ο Καπεταν  Βάρδας (Γεώργιος Τσόντος) από τα Ασκύφου Σφακίων, βρίσκει τους πρώτους εθελοντές Κρητικούς  1) Γεώργιο Πέρρο  2)Ευθύμιο Καούδη 3)Λαμπρινό Βρανά 4)Γεώργιο Δικώνυμο Μακρή, όλοι τους Σφακιανοί και τον Απρίλη του 1903, αποβιβάζονται στην Θεσσαλονίκη. ΟΙ Τούρκοι όμως τους αντιλαμβάνονται και με  εξαίρεση τον Πέρρο , επιστρέφουν στην Αθήνα. Ο Πέρρος επισκέπτεται το Μοναστήρι και την Καστοριά μεταφέροντας μυστική αλληλογραφία στον Γερμανό  Καραβαγγέλη και Ιωνα Δραγούμη. Στη συνέχεια επιστρέφει στην Αθήνα μεταφέροντας ενθαρρυντικά στοιχεία και διαθέσεις  του Μακεδονικού λαού.

Ο Καπετάν  Βάρδας στη συνέχεια, βρίσκει άλλους  6 Κρητικούς τους  Γεώργιο  Σειμένη ,Γ. Ζουρίδη ,Γ. Στρατινάκη ,Ευστράτιο Μπονάτο,  Μανούσο Καντουνάτο, και Ν. Λουκάκη, και με τους αρχικούς  4, και τον Ανθυπολογαγό  Μαζαράκη, περνούν στις 13 Ιουνίου τα Μακεδονικά σύνορα. Αργότερα προσετέθηκε νέο εικοσαμελές σώμα ανάμεσα τους οι Κρήτες Λ. Παπαμαλέκος και Στυλ. Κλειδής.

Στις 27 προς 28 Αυγούστου το 1904 σκοτώνεται ο Γενικός Αρχηγός  Δ. Μακεδονίας Παύλος Μελάς επικεφαλής 34 ανδρών, εκ των οποίων οι δέκα ήταν Κρητικοί. Μετά τον  θάνατο του Παύλου Μελά το μακεδονικό ζήτημα έγινε εθνική υπόθεση.

Γενικός  αρχηγός ορίστηκε ο ανθυπολογαγός  Γ. Κατεχάκης και αργότερα ο Γ. Τσόντος. Στους  3 Γενικούς Αργηγούς οι 2 ήταν κρητικοί. Από τους 82 αρχηγούς σωμάτων οι 19 ήταν  Κρήτες και από τους 19 ιδιώτες αρχηγούς οι 14 ήταν  Κρητικοί.

Το σύνολο των καπεταναίων Κρητικών που έλαβαν μέρος στον Μακεδονικό αγώνα
ήταν 39 με 2976 άνδρες. Ο Πρώτος  νεκρός του μακεδονικού αγώνα ήταν ο Γεώργιος  Σειμένης  από την Ανώπολη Σφακίων.

ΟΙ Κρήτες  εθελοντές  αγωνίστηκαν με σθένος και ηρωισμό για την μακεδονική γη και τον λαό της. Πολλοί ιστοριογράφοι  καταγράφουν συγκλονιστικές περιγραφές  της δράσης των Κρητικών εθελοντών. Στο  βιβλίο του Κ. Ι. Μαζαράκη  διαβάζουμε τα παρακάτω:

“Την επόμενη αφικνείται  ο Μανώλης  Κατσίγαρης  Κρητικός   με εντολή να τον εγκαταστήσω καπετάνιο της περιοχής.  Πηγαίνω να τον παρουσιάσω ως  αρχηγό του παρά  Βοδενά  σώματος, Ο καπετάν Μανώλης  γενναίος μέχρι αγριότητος, αλλά και θρήσκος εφοβείτο να παρουσιαστή προ του ιεράρχου

–Αργηγέ μου λέει, τι θες να με γνωρίσεις  με τον παπά   θα μου δώσει τίποτες συμβουλές χριστιανικές που εγώ δεν μπορώ να  ακολουθήσω.

- Έννοια σου του λέγω και τον εισάγω, ο Άγιος  Βοδενών με γλυκύτητα Χριστού ανοίγει τας αγκάλας του εις τον εκδικητή τόσων χριστιανών  και λέγει:

-Καλός είσαι  Μανώλη   μα…… δεν σφάζεις όσο πρέπει!

Ο Μανώλης τρίβει τα μάτια του, γονυπετείς και του φιλεί το χέρι, και στρεφόμενος προς εμέ λέγει 

-Δεν μου είπες πως ήταν δικός μας, Να καλός  Δεσπότης”

Ο M. Κατσίγαρης  η  Καραμανώλης  γεννήθηκε στο  Νίππος  Αποκωρώνου ήταν από τους πρώτους που φτάσανε από την Κρήτη και η δράση του φτάνει σε όλη τη  Δ.  και Κεντρ. Μακεδονία. Τον Μάρτη του 1908 δολοφονήθηκε στα σύνορα  επιστρέφοντας στην αγαπημένη του Κρήτη.  Το  ριζίτικο τραγούδι τον έκλαψε  με τον δικό του τρόπο.

“Μαύρο πουλίν  εκάθισεν εις το νεκροταφείο
Και κελαιδεί λυπητερά και παραπονεμένα
-Μανώλη μου Κατσίγαρη όμορφο παλληκάρι,
Η μαύρη γης σε χαίρεται εις την Μακεδονία.
Κλαίει  σ’  ο  Νίππος, κλαίει σε, κι’ η γ’  Επαρχία όλη,
 Για σένα έιν’ η ταραχή, για σένα κι’ η γι’ αντάρα…”


Ο Μαζαράκης σε ένα άλλο απόσπασμα του βιβλίου του, Αναμνήσεις του Μακεδονικού αγώνα γράφει για την ανυπόφορη όπως την χαρακτηρίζει  γενναιότητα των Κρητών:

“-Νέος  Κρής  εις κάποια απελπιστική έφοδο κατά οχυρωμένης Βουλγαρικής καλύβας εις την λίμνη των Γιανιτσών αναρριχηθείς επι του πατώματος εν μέσω βροχής σφαιρών ετράβα  από το πόδι Βούλγαρο  << δια να τον πάη δείγμα εις την Κρήτη>>  ως έλεγε, είναι θαύμα πως δεν εφονεύθη”.

Παραφράζοντας  το  ποίημα του Κ.  Καβάφη  <<Υπέρ της Αχαικής συμπολιτείας πολεμήσαντες>>  θα   πούμε για τους γενναίους  αυτούς Κρήτες  αγωνιστές:

“Όταν  εμείς οι Έλληνες  Κρητικοί  θέλουμε να καυχιόμαστε
Αξίζει να λέμε . Τέτοιους βγάζει το νησί μας!
Έτσι θαυμάσιος πρέπει να είναι ο έπαινος μας!”

Ο Γεώργιος  Μόδης  αναρωτιέται :

“Πώς βρέθηκαν από τα Κρητικά βουνά στην απόμερη αυτή μακεδονική γωνιά, που μόνο ακουστά την είχαν, τόσοι πολλοί Κρητικοί, είναι από τα θαυμαστά της ελληνικής ψυχής. Έμαθαν ότι ζητούνταν παλικάρια πρόθυμα να παίξουν τη ζωή τους  σ’ένα εθνικό σκοπό και έτρεξαν για την  σωτηρία των αδελφών Μακεδόνων και ολόκληρος  η Κρήτη είχε μεταβληθεί σε στρατόπεδο του Μακεδονικού αγώνος”

Εμείς σήμερα γνωρίζουμε ότι τους  Κρητικούς συμπατριώτες μας τους  έσπρωχνε ο έρωτας προς την ελευθερία, η  ορμή της πολεμικής ράτσας και η παράδοση των ατελείωτων απελευθερωτικών αγώνων. Οι Κρητικοί πάντα έβαζαν την λευτεριά πάνω και από την ζωή .

Ο Μακεδονικός αγώνας υπήρξε η απαρχή των νικηφόρων απελευθερωτικών αγώνων του 12-13 και του βορειοηπειρωτικού αγώνα. Και στους αγώνες αυτούς οι Κρήτες βροντοφώναξαν παρών.

Τέσσερα τάγματα Κρητών από τα οποία τα 3 αποτέλεσαν το ανεξάρτητο σύνταγμα  Κρητών  διατέθηκαν στο στρατό της  Ηπείρου το δε 4ο Τάγμα στο στρατό της Θεσσαλίας ως ανεξάρτητο τάγμα.

Στις 5 Οκτωβρίου 1912 που κηρύχθηκε ο Α. Βαλκανικός πόλεμος το ανεξάρτητο σύνταγμα Κρητών έφτασε στον Πειραιά με πλοία όπου και  παρήλασε, και στις 14-10 ο ίδιος ο Βενιζέλος παρέδωσε τη σημαία του συντάγματος  στον Διοικητή Αντισυνταγματάρχη πεζικού Λάμπρο Συνανιώτη και υπήχθη στο στρατό της Ηπείρου. Το σύνταγμα έλαβε μέρος στις μάχες πέντε πηγάδια  Πεστών και στις θρυλικές μάχες  Αετοράχης Μανωλιάσας και Μπιζανίου.

Ο  Κωστής Κοπιδάκης εθελοντής φοιτητής της  Νομικής στον ιερό  λόχο Κρητών γράφει ότι εκ των 1400 ανδρών του τάγματος που είχε ενταχθεί ο λόχος φοιτητών έμειναν ζώντες 567, οι 833 είχαν πέσει στο πεδίο του αγώνα. Και από τους 250 άνδρες του λόχου Κρητών φοιτητών οι 160 υπήρξαν νεκροί και τραυματίες.

Το δε 4 τάγμα εθελοντών Κρητών με Διοικητή τον εγγονό του Θ. Κολοκοτρώνη, Γ.Π. Κολοκοτρώνη που είχε διατεθεί στο στρατό της Θεσσαλίας πολέμησε ηρωικά στα στενά της Πέτρας στην απελευθέρωση της Κατερίνης στη μάχη των Γιαννιτσών και ήταν το πρώτο τάγμα που μπήκε στην Θεσσαλονίκη στις 26-10-1912.

Στον Β. Βαλκανικό πόλεμο έλαβε μέρος στις μάχες Κιλκίς, Λαχανά, στην απελευθέρωση του Σιδηροκάστρου στις 26-27-6 του 1913 και έφτασε μέχρι την Τζουμαγιά. Οι απώλειες του τάγματος  ήταν οι μεγαλύτερες από όλες τις μονάδες του Ελληνικού Στρατού. Χαρακτηριστικά από τους 1000 άντρες επέζησαν μόνο 50.

Στο ανεξάρτητο σύνταγμα Κρητών πολέμησαν και τα 2 παιδιά του Ελευθερίου Βενιζέλου επίσης ένας λόχος των εξ Αμερικής εθελοντών ο λόχος Διδασκάλων κ.α.
Η δύναμη του συντάγματος ήταν 3500 άνδρες.

Μέσα στους εκατοντάδες νεκρούς του αγώνα αξίζει να αναφέρουμε τον πρώτο πανεπιστημιακό δάσκαλο Χρήστο Μακρή από τα Σελιά Ρεθύμνου που έπεσε στο Δρίσκο Ιωαννίνων στις 28-11-1912 σε ηλικία 32 χρόνων.

Το ανεξάρτητο σύνταγμα Κρητών  εκτός από την κύρια δράση του στην Ήπειρο πήρε μέρος στην απελευθέρωση της Καβάλας, της Ξάνθης, της Κομοτηνής, και πολεμώντας έφτασε μέχρι το Νευροκόπι στις 24-7-13. Στις  14-8-13 μετονομάστηκε σε 14ο Σύνταγμα  Πεζικού και στις 8-1-1914 επανήλθε στα Χανιά.

Αξίζει να αναφέρομαι ότι εκτός του Ελληνικού  στρατού και του εθελοντικού στρατού της Κρήτης, δημιουργήθηκαν και τα εθελοντικά σώματα των <<Προσκόπων>>. Οι  Πρόσκοποι  βοήθησαν τον τακτικό στρατό  και πολέμησαν για την απελευθέρωση της Μακεδονίας και της Ηπείρου.

Συνολικά οργανώθηκαν  77 σώματα Κρητών εθελοντών με δύναμη 3556 ανδρών  ανάμεσα στο συνολικό αριθμό των 6025 ανδρών από όλη την Ελλάδα. Και από τα 99 εθελοντικά σώματα τα 77 ήταν από την Κρήτη. Αξιόλογη δε δύναμη αποτέλεσαν και οι 1500 άνδρες  εθελοντές της Κρητικής χωροφυλακής για την αστυνόμευση της Θεσσαλονίκης.


Σημαντική υπήρξε και η προσφορά των Κρητών εθελοντών στα  Ελληνικά νησιά της  Σάμου, της Χίου. Της Λέσβου, και του Καστελόριζου. Στην Χίο σκοτώθηκε ο  διακεκριμένος  Μακεδονομάχος -Ηπειρομάχος- εθελοντής Γεώργιος  Πέρρος καπετάνιος 150 Κρητών  στις 11-11 -1913  στο Πυθί  της  Χίου.


Κρήτες εθελοντές  αγωνίστηκαν στο Σαμιακό κίνημα  που εκδηλώθηκε πριν την έναρξη των Βαλκανικών πολέμων του 12-13. Aνάμεσα  στους  Κρήτες αγωνιστές οι καπετάν  Μανωλές  Γιάννης, από την Αγια  Ρουμέλη, και Παύλος  Γύπαρης από την Αση-Γωνιά.  

Κρήτες εθελοντές ΤΟΝ Μάρτη του 1913  βοήθησαν τον Λαό του Καστελόριζου να διώξουν τους  Τούρκους του  Νησιού και να  ζητήσουν την ένωση με την Ελλάδα κάτι  όμως που σε εκείνη την φάση  δεν επιτεύχθηκε. 

TO  ΠΟΝΤΙΑΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

Οι   Έλληνες  του Πόντου από νωρίς το 1917 είχαν διατυπώσει το αίτημα δημιουργίας Ελληνικού κράτους στις νότιες παραλίες της Μαύρης Θάλασσας.
Το αίτημα των Ποντίων ήταν η ενίσχυση των ανταρτών κατά το Μακεδονικό πρότυπο.

Ο Βενιζέλος παρόλο που αρχικά αμφιταλαντεύθηκε τελικά αγνόησε τα  αιτήματα των Ποντίων και υποστήριξε στην συνδιάσκεψη ειρήνης στο Παρίσι το Δεκέμβριο του 1918 την ενσωμάτωση των Ποντίων στην Αρμενία.
Αργότερα μετά από αντιδράσεις των Ποντίων η κυβέρνηση στέλνει στον Πόντο και στον Καύκασο τους Δ. Καθενιώτη  συνταγματάρχη του ελληνικού στρατού και Ι. Σταυριδάκη για να εκτιμήσουν την κατάσταση.

Ο Σταυριδάκης υποστήριξε ότι η ιστορική συγκυρία προσέφερε μια μοναδική ευκαιρία στην Ελλάδα. Τη στιγμή που δεν υπήρχε κυρίαρχη δύναμη στην περιοχή και η Ρωσία ήταν εξασθενημένη από τον εμφύλιο, οι Έλληνες, ως μόνη στρατιωτική δύναμη, θα μπορούσαν να περισφίξουν τη Μικρά Ασία με ένα κλοιό που θα ξεκινούσε από την Σμύρνη και θα  έφτανε στην Αρμενία. Θεωρούσε ότι μόνο μια τέτοια στρατιωτική αντίληψη θα οδηγούσε στην απελευθέρωση του Πόντου. Πρότεινε την αποστολή μιας πλήρους μεραρχίας. Και συμπληρωματικά  έβλεπε την δημιουργία στρατού 60000 αντρών από τον ντόπιο πληθυσμό.

 Τον Νοέμβριο του 1919 τηλεγράφησε στην Αθήνα προτείνοντας συνεργασία Ελλήνων και Αρμενίων και μετέφερε την πρόταση του Ύπατου Αρμοστή των συμμάχων συ/ρχη Χάσκελ για αποστολή 10.000 τουφεκιών . Πράγματι τα όπλα αυτά μεταφέρθηκαν με το πλοίο ΄΄Ελευθερία΄΄

 Ο Συν/ρχης Δ. Καθενιώτης  στις 3 Ιουνίου του 1920 πρότεινε τη στρατιωτική επέμβαση του ελληνικού στρατού στον  Πόντο με στρατηγικό στόχο την δημιουργία ελληνικού κράτους και την αποκοπή Τούρκων-Μπολσεβίκων. Ενέτασσε το ποντιακό Ζήτημα στις ευρύτερες εθνικές επιλογές της Ελλάδας, αμφισβητώντας τη Βενιζελική αντίληψη, που ουσιαστικά έθετε τον Πόντο εκτός των εθνικών επιδιώξεων.
Oι  προτάσεις  αυτές έχουν σαν αποτέλεσμα να μεταβάλει απόψεις ο Βενιζέλος ,που ανακοινώνει στον Βρετανό  πρωθυπουργό το σχέδιο του  για επέμβαση στον Πόντο. Όμως ο διχασμός στην Αθήνα δεν επιτρέπουν την υλοποίηση της νέας γραμμής στο Ποντιακό ζήτημα .Στις 14 Νοεμβρίου 1920 ο Βενιζέλος χάνει τις εκλογές.

Η φιλοβασιλική παράταξη επικέντρωσε τον προεκλογικό αγώνα πάνω στην κούραση του Ελληνικού λαού. Και με το σύνθημα ειρήνη, αποστράτευση, επάνοδο των στρατευμάτων στα σπίτια τους και με μια αφύσικη συμμαχία με το τότε νεαρό Κ.Κ.Ε. Κατάφερε να μετατρέψει το εκλογικό σώμα. Η νέα κυβέρνηση είχε άλλη αντίληψη για τον Ελληνισμό πέραν του Αιγαίου. Τα όσα τραγικά ακολούθησαν στη Μικρά Ασία, παρέσυραν και έθαψαν οριστικά και το Ποντιακό ζήτημα.

Είναι γνωστό επίσης ότι το 1919 ο συμπατριώτης μας  Νίκος Καζαντζάκης διορίζεται Γ. Διευθυντής στο Υπουργείο Περιθάλψεως αναλαμβάνοντας να φροντίσει τον επαναπατρισμό των υπό διωγμό Ελλήνων του Πόντου από το Κεμαλικό καθεστώς.
Αυτός ο διωγμός υπήρξε από τους πιο άγριους, και αποτέλεσε τη χαριστική βολή για τον Ποντιακό Ελληνισμό.
Το καλοκαίρι του 1919 ο Καζαντζάκης αναχώρησε για τον Καύκασο επικεφαλής αποστολής στην οποία  συμμετείχαν οι  Κρήτες  Ηρακλής  Πολεμαρχάκης ,Γιάννης Αγγελάκης,  Γιάννης  Κωνστανταράκης και από το Υπουργείο Εξωτερικών ο Ι. Σταυριδάκης και Γιώργος Ζορμπάς.
Η αποστολή επιτέλεσε ένα πραγματικό  άθλο φροντίζοντας και περιθάλποντας 150.000 πρόσφυγες τους οποίους εγκατέστησε τελικά στην Μακεδονία και στην Θράκη.
Ο  Καζαντζάκης γράφει  <<Πρώτη φορά παρουσιάζεται στη ζωή μου η ευκαιρία  να μπω στη πράξη, και να μην έχω να παλεύω με θεωρίες και ιδέες και Χριστούς και Βούδες, παρά με ζωντανούς, σάρκα και κόκαλα ανθρώπους.>>

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου